Caplutta Sontgaclau Runs

Caplutta Runs FotoQuesta caplutta ei carteivel vegnida eregida viers la fin dil 17avel tschentaner, sper la via veglia che mava antruras tras igl uclaun da Runs viers Sumvitg e Mustér.
Ella ei dedicada a sogn Clau da Mira, numnaus dals romontschs semplamein Sontgaclau. Ina statua dil sogn secatta beinveseivla ella nischa digl altar baroc. Ins enconuscha Sontgaclau vid il cudisch ch’el tegn enta maun, e sin quel treis ruclas sularadas che regordan ch’il sogn ei in grond benefactur dils affons e dils paupers insumma. La statua dil sogn, en stil gotic tardiv, ei pli veglia che la caplutta e datescha probabel dalla entschatta dil 16avel tschentaner.
Las semplas picturas muralas dalla caplutta ein da tradiziun franciscana. Igl onn 1925 han tetg e clutger pigliau fiug, ensemen cun la casa Tgetgel. Zenns e cavallut ein vegni remplazzai. Anno 1993 ha la pleiv schau renovar la caplutta da Runs, mantenent ils venerabels bauns d’antruras.
Las fenestras fan memoria dallas quater famiglias che vivevan da lezs onns egl uclaun da Runs. Schegie buca pli habitadas sur onn ein las casas aunc adina en possess da lur vegnentsuenter.
Sontgaclau – Nicolaus cun siu num grec – ei buca ina figura legendara. El ha viviu alla sava dil quart tschentaner ed ei staus uestg da Mira, ella Terchia actuala. Nicolaus ei fetg probabel staus presents agl emprem concil da Nicea che ha giu liug igl onn 325.
Sontgaclau s’auda denter ils sogns ils pli populars e vegn era veneraus dals cristifideivels orthodoxs. Sias reliquias sesanflan dapi igl onn 1087 a Bari, ella Italia dil sid. Numerusas legendas orneschan sia veta ed han dau naschientscha ad in tschuat isonzas. Sia fiasta ei ils 6 da december. Egl usit da Sontgaclau viva sia memoria vinavon, ed ils affons contan aunc adina: Sontgaclau arriva, gie el ei neutier, porta meil’ e pera, metta sil taglier.
Onn per onn, il di che croda, vegn legiu en questa caplutta ina sontga Messa en honur ed en memoria da quei stimau uestg ch’ei buca mo il sogn dils affons mobein vegn era invocaus dals marinaris.
Ils davos onns da sia veta ha ha sur canoni Placi Sigisbert Deplazes, oriunds da Surrein e morts 1956, viviu a Runs e duvrau stediamein la caplutta per far Messa. Denter 1956-66 ha sur Giusep Alig, derivonts da Vrin, giu dimora a Runs e pastorau da cheu anora ils luvrers sils plazzals dallas ovras hidraulicas Rein anteriur. Era el celebrava duront l’jamna ora meinsvart la Messa cheu en caplutta. Oz eis ei pader Clau Lombriser, naschius sper caplutta, che meina vinavon quella tradiziun.
La caplutta da Sontgaclau a Runs ei aviarta sur onn ed envida da far in paus. Da di e da notg veglia ella sur la nova punt dalla Val Mulinaun, inaugurada 2017. Sin siu frontispezi stat l’invocaziun : Sogn Clau, roga per nus.

Settember 2016
Clau Lombriser op

Sogn Nicolaus, „Sontgaclau“, sper la via cantunala el vest da Rabius. Carteivel baghegiada alla fin dil 17avel tschentaner. Igl onn 1930 eis ella venida renovada suenter ils donns d’in barschament. La pintga caplutta ei drizzada viers sid, caplutta d’arviul cun chor serraus da treis varts. Clutger aviert (clutgeret). Mesiras internas. Chor: lunghezia 2.25 m, ladezia 2.30 m; nav: 3.50 m, ladezia 3.30 m. Sigl altar ina statua da lenn dil gotic tardiv dil Sontgaclau dall’entschatta dil 16avel tschentaner.

Tenor Erwin Poeschel,
en „Kunstdenkmäler des Kantons Graubünden“, Tom IV, 1942

Dapli: Runs